Czym jest zespół Aspergera (ZA)?
To zaburzenie neurorozwojowe, które w dużej mierze polega na niepodejmowaniu przez dziecko kontaktów społecznych i spostrzeganiu świata zewnętrznego w inny sposób. Diagnozuje się je ok. 4-6 roku życia, ale najczęściej w wieku szkolnym ponieważ wtedy pojawiają się pierwsze problemy w nauce oraz trudności związane z nawiązywaniem relacji rówieśniczych. Mówi się o tym, że ZA jest zaburzeniem ze spektrum autyzmu, ale co to właściwie znaczy? Oznacza to, że wiele objawów występujących u dzieci z zespołem aspergerea, występuje również u dzieci z autyzmem, oba zaburzenia różnią się tym, że u dzieci z ZA występuje prawidłowy rozwój mowy i zdolności intelektualnych, a u dzieci z autyzmem pojawiają się w tych obszarach trudności.
Co może niepokoić rodzica?
Jeśli chodzi o relacje społeczne, dziecko z ZA może nie przejawiać chęci kontaktu z rówieśnikami. Wpływa na to przede wszystkim trudność w rozumieniu intencji innych osób, ich przekonań oraz perspektywy, dziecko może nie rozumieć sensu zachowań innych ludzi. Występuje kłopot z odczytywaniem i okazywaniem emocji, wyrażaniem oraz odbieraniem przeżyć za pomocą mimiki twarzy oraz gestów, a także nawiązywaniem kontaktu wzrokowego podczas rozmowy.
Dziecko nie rozumie metafor, aluzji, przenośni, żartów, ale w jego mowie panuje pedantyzm językowy, który może zadziwić dorosłych. Przejawia zazwyczaj wąskie, nietypowe zainteresowania dla dzieci w jego wieku, jak np. pociągi, galaktyki, rozkłady jazdy. Nie lubi zmian, wszystko jest uporządkowane i zaplanowane, jeśli coś pójdzie niezgodnie z jego schematem działania, może w nim budzić dużą frustrację. Ważnnym aspektem ZA jest wrażliwość zmysłów (np.węch, dotyk), która może się objawiać w dwojaki spsób. Z jednej strony dziecko może dążyć do unikania bodźców ponieważ jest przestymulowane, z drugiej strony może poszukiwać większej ilości wrażeń zmysłowych, ze względu na niewystarczającą stymulację. Najważniejsze jest to, że im szybciej rozpozna się objawy, tym szybciej można podjąć działania mające na celu wspomaganie rozwoju dziecka.
Co można zrobić?
Żeby pomóc dziecku z zespołem Aspergera, trzeba przede wszystkim zrozumieć świat widziany jego oczami. Ważna jest pomoc terapeutyczna, dzięki której dziecko może zyskać samoświadomość dotyczącą przeżywanych przez nie uczuć, akceptację siebie, a także kompetencje społeczne i komunikacyjne. Rodzice natomiast mogą otrzymać wskazówki i nauczyć się, w jaki sposób wspomagać swoje dziecko w rozwoju.
Co warto obejrzeć?
BenX (2007), reż. Nick Balthazar
Temple Grandin (2010), reż. Mick Jackson
Atypowy (2017), reż. Seth Gordon, Michael Patrick Jann
Co warto przeczytać?
Tony Attwood (2006). Zespół Aspergera. Warszawa: ZYSK i S-ka Wydawnictwo
Daniel Tammet (2018). Urodziłem się pewnego błękitnego dnia. Pamiętnik nadzwyczajnego umysły z zespołem Aspergera. Wydawnictwo Czarne